ایلام

قسمت های مختلف استان ايلام

اين استان با  19086 کيلومتر مربع، حدود 1.4 درصد مساحت کل کشور را تشکيل مي‌دهد.

شهر ايلام

ايلام در زمان باستان به اريوجان شهرت داشته است ولی ايلام کنونی در ناحيه ای به نام حسين آباد در سال 1308 شمسی  از نو بنا نهاده شد. شهر ايلام در حصاری از کوهها و ارتفاعات جنگلی قرار دارد  و دارای آب و هوای معتدل کوهستانی می‌باشد. حکومت  خود مختار واليان در ايلام و پشتکوه از سه قرن پيش برقرار بوده و مرکز حکمفرمايی واليان تحت تأثير حيات اجتماعی منطقه مکان ثابتی نداشت. بنابراين قشلاق عشاير در زمستان در باغشاهی عراق و در حسينيه بين النهرين واقع بود و تابستانها برای ييلاق در هليلان و حسين آباد (ايلام کنونی) به سر می بردند.آخرين والی منطقه در سال 1309 شمسی توسط رضاشاه  سرکوب شد. ازآن پس حسين آباد با نام جديد ايلام در تقسيمات کشوری جای گرفت. در حال حاضر شهر ايلام به عنوان مرکز سياسی، اداری استان ايلام از شهرهای توسعه يافته غرب کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاههای جنگلی و آثار باستانی از زيباترين شهرهای استان محسوب مي‌شود.

 شهر آبدانان

شهر آبدانان در دامنه جنوبی کبيرکوه قرار گرفته است. اين شهر منابع طبيعی و معدنی فراوانن مانند نفت و گوگرد دارد و به  علت وجود آب و زمين فراوان، جنگلها و مراتع از نواحی مستعد جهت کشاورزی مي‌باشد. قدمت تاريخی اين ناحيه قدمتی بسيار کهن دارد و آثار ارزنده تاريخی در سراسر آن به چشم می خورد. همچنين اين شهرستان دارای مکانهای تفريحی بسياری می باشد.

شهر ايوان

شهرستان ايوان که از شهرهای حاصلخيز منطقه می‌باشد در واقع از شهرستانهای تاره بنا نهاده شده در استان ايلام مي‌باشد که در حد فاصل بين ايلام به اسلام آباد غرب و گيلان غرب قرار دارد. طبيعت زيبای اين منطقه بسيار چشم نواز  است. شهر ايوان بسيار مستعد برای کشاورزی و دامداری می باشد. مردم اشهر ايوان از ايل کلهر هستند و به زبان کلهری صحبت می کنند.

مراكز تاريخي ديدني دره شهر

قلعه شيخ مکان، قلعه ساساني، تنگ بهرام چوبين، تنگ ماژين، دره شهر، ماژين، مهرجا نقدق، تپه تيخان، تپه کوزه گران، سر گچله، کل يزيد، قلعه گل، قلعه سکه سون، پاميل، آتشکده دره شهر، آتشکده سيکان، آتشکده مهدی آباد، آبشارآب آسياب، مسجد جامع، امامزاده سيد اکبر، زيارتگاه امامزاده عباس، زيارتگاه سيد فخرالدين، امامزاده سيد ابراهيم

شهر دهلران

اين شهر که در دامنه جنوب و جنوب غربی دينار کوه قرار دارد  و  از قديم به دهلران مشهور بوده  است. بقايای آثار تاريخی و باستانی و مجموعه اشياء کشف شده، نشان دهنده  اين واقعيت هستند که قدمت اين منطقه به زمان قبل از تاريخ و بعد از آن، به ويژه با دوره ساسانيان ارتباط تنگاتنگ دارد. دهلران به لحاظ موقعيت جغرافيايی از مناطق مهم استان ايلام است و همين موقعيت جغرافيايی نيز باعث آسيب آن در طول تاريخ شده است. اين شهر اکنون نيز علاوه بر موقعيت توريستی دارای منابع عظيم نفت و اراضی مستعد کشاورزی است که دارای اهميت اقتصادی و جغرافيايی بسياری است.

شهرستان شيروان چرداول

شهـرستـان شيـروان چـرداول از ديـدگـاه تـاريخـي  :

شهرستان شيروان چرداول در غرب كشور جايگاه ويژه اي دارد. سكونت گاه قديمي كاسيان است و حداقل دو شهر«لولو» و « هارداپانوي» در اين شهرستان قرار دارد و از ادوار مختلف تاريخي ايران آثار متعددي در اين مكان باقي مانده است.

     بنا به آثار و شواهد موجود، محدوده شهرستان شيروان چرداول ازكهن ترين قسمتهاي منطقه ايلام قديم به شمار مي رود. در اين راستا با وجود اينكه تحقيقات و كاوشهاي وسيع و دامنه داري انجام نگرفته است، اما آثار و بناهاي موجود، در حد خود بيانگر قدمت طولاني سكونت انسان در اين محدوده است. برخي از مورخين بر اين اعتقادند كه در چهارهزار سال پيش از ميلاد در دنيا چهار حكومت وجود داشته است: در شمال، دولت آكد، در شرق، دولت سوبارو، در غرب، دولت آمورو و در جنوب، دولت عيلام. اين منطقه به عنوان جزيي از سرزمين ايران، سرنوشتي مشابه با ديگر مناطق ايران بويژه نواحي غربي داشته است.

 در آغاز كه هنوز آريائيها به اين منطقه مهاجرت نكرده بودند، اقوامي بومي نظير: كاسيها و گوتي ها در آن مي زيستند، اگرچه محققين در مورد منشأ قوم ايلام، قوم كاسي ها(كاسيت ها) به معناي(كوه نشين) را به عنوان اصلي ترين اقوام بومي منطقه تلقي كرده اند، اما به نظر مي رسد كه اين نظريه با واقعيات تاريخي انطباق كمتري دارد، زيرا بواسطه جنگ و گريزها و فتح و پيروزيهاي اقوام ديگر با اين قوم، هيچكدام از قوميت ها نتوانسته اند اصالت خود را حفظ نمايند و اقوام كاسي هم از اين قاعده مستثني نيستند.

كاوشهاي باستان شناسان در تاريخ گذشته اين سرزمين، نمايانگر وجود تمدن اوليه در برخي نقاط اين سرزمين است. رودخانه سيمره با آبياري اراضي حاصلخيز منطقه، زمينه سكونت اقوامي را فراهم كرد كه تمدن عالي پيرامون اين رودخانه ايجاد كردند. دره سيمره نقش بزرگي در تاريخ منطقه داشته است. در كتب و مدارك تاريخي براي محدوده شيروان به عنوان بخشي از شهرستان شيروان چرداول، پيشينه اي بسيار كهن ذكر كرده اند و اين محدوده به دليل استقرار شهري كهن در آن به همين نام شهرت يافته است.

     در كتاب« ايران زمين» از قول« ژاك دمورگان» سياح و دانشمند فرانسوي قرن نوزده، علت تأسيس شهر شيروان وجود چشمه آبي موسوم به « سراب كلان» نقل شده است كه در اين محل جاري بوده و قدمتش به زمان ساسانيان و پيش از آن نسبت داده شده است.«دمورگان» معتقد است كه شيروان در زمان اشكانيان و پيشتر از آن، عيلاميان نيز بوده است و احتمالاً در اثر زلزله اواخر قرن چهارم ويران شده است. در اين كتاب از« ابن حوقل» نيز نقل شده است كه از شهر شيروان به عنوان سيروان ياد كرده و بناهاي آن را مانند موصل و تكريت توصيف كرده كه با رنگ و گچ ساخته شده است و از اين شهر به عنوان شهري كه ميوه بسيار داشته و فاصله اش تا رودخانه سيمره يك روز بوده، نام برده است.

        مؤلف كتاب« آثار باستاني و تاريخي لرستان» از شيروان به عنوان شهر حاكم نشين ايالت ماسبذان ياد مي كند.« ابن خرداديه» معتقد است كه اين شهر پايتخت ماسبذان«پشت كوه» بوده است. در كتاب راههاي باستاني و پايتختهاي قديمي ايران درباره اين شهر آمده است: شهر شيروان در تنگي ميان دو كوه مانشت و كبيركوه واقع شده آبادي و خرابه هاي اين شهر از گچ و سنگ متعلق به دوره ساسانيان است، چشمه آب بزرگي از تنگه سرازير شده كه رودخانه شيروان را تشكيل مي دهد از اواسط آن مي گذشته است و به همين سبب باغات و زراعت كامل در شهر ديده مي شود و مردمان شهر از ايرانيان و اعراب تشكيل شده اند.

      راولينسن در سفرنامه خود(1840) به ذكر بازديدش از خرابه هاي شيروان مي پردازد و آن را كاملترين بازمانده يك شهر ساساني مي داند.            بنابراين شهر تاريخي شيروان كه مركز ايالت(ساتراپ) ماسبذان در دوره ساسانيان بوده است، در اين شهرستان و در محل روستاي سرابكلان با مساحت حدود22 و يا به قولي 51 هكتار واقع شده است كه اكنون متأسفانه توسط مردم روستاي مذكور كاملاً اشغال و بسياري از ابنيه با ارزش آن تخريب و يا بوسيله سوداگران ميراث تاريخي ايران زمين به يغما رفته است، معهذا اميد است با نگاه جديدي كه بر مديريت آثار فرهنگي استان حاكم شده است، هرچه زودتر اين اثر گرانبها و نگين با ارزش تاريخ و تمدن ما از بوته نسيان و فراموشي بيرون و غبار و گرد غفلت تاريخي از آن زوده و در آيينه نگاه و نگار و افكار نو و مردمان سخت كوش اين ديار قرار گيرد.

     از ديگر آثار باستاني اين شهرستان مي توان به موارد ذيل اشاره كرد : تل شيروان در محدوده سرابكلان، قلعه سام در محل روستاي چم بور چرداول بر كرانه رودخانه سيمره، هشت تپه باستاني مربوط به دوره هاي مختلف تاريخي در هليلان كه 162 مجموعه باستاني در آن به ثبت رسيده است و مورد مطالعه قرار گرفته است، آتشكده قلعه سام در فرخينوند چرداول، آتشكده دوره ساساني بين راه سرابله-موشكان، آثار، حصارها و باروهاي به جاي مانده از دوره كاسيها در تنگه قير و قلاع نظامي قرار گرفته بر قلل مرتفع اين منطقه  آثار با ارزش و كهن قرار گرفته بر ديوارهاي صعب العبور تنگه چشمه زنجيره عليا و امامزاده اي كه در اين روستا قرار گرفته و آثار بسيار ديگر كه هنوز شناخته شده نيست.

در بخش شمالي استان ايلام واقع شده است. اين شهرستان به وسيله ارتفاعات، از شهرستانهاي ايلام، دره شهر و ايوان جدا شده و بخش شرقي آن به صورت باريكه اي بين دو استان لرستان و كرمانشاه قرارگرفته است. اين شهرستان تا اوايل دهه شصت، يكي از بخش هاي شهرستان ايلام قلمداد مي گرديد، سپس در سال1359 به صورت يك شهرستان مستقل با مركزيت سرابله شناخته شد.

شهرستان شيروان چرداول از نظر موقعيت جغرافيايي به طور تقريبي بين      47 درجه و 31 دقيقه تا 46 درجه و 18 دقيقه طول شرقي و 34 درجه و 5 دقيقه تا 33 درجه و 28 دقيقه عرض شمالي قرار دارد. مساحت شهرستان حدوداً2298 كيلومتر مربع است. با توجه به مساحت كل استان ايلام كه19054 كيلومتر مربع مي باشد، اراضي اين شهرستان حدود 9/11 درصد كل اراضي استان را تشكيل مي دهد. از منظر موقعيت نسبي، اين شهرستان از شمال به استان كرمانشاه، از شرق و جنوب شرقي به استان لرستان، از جنوب و جنوب غربي به شهرستان دره شهر، از غرب و شمال غربي به شهرستانهاي ايلام و ايوان محدود مي شود.

از لحاظ تقسيمات سياسي در حال حاضر، اين شهرستان داراي3 بخش(چرداول يا مركزي،شيروان و هليلان) 8 دهستان،4 مركز شهري،225 آبادي داراي سكنه و 51 آبادي خالي از سكنه است و تراكم نسبي جمعيت آن......در كيلومتر مربع است. از منظر جايگاه شهرستان در تقسيمات طبيعي، به طور كلي در حوضه آبريز رودخانه كرخه قرار گرفته است و كل نزولات جوي و آبهاي سطحي آن به اين رودخانه سرازير مي شود. اين رودخانه در محدوده شهرستان، سيمره ناميده مي شود كه مي توان در صورت احياي منابع آبي و احداث سدها بر روي آن تبديل به يكي از مناطق جاذب اقتصادي، سياحتي و تفرجگاهي شود.

وضعيت توپوگرافي شهرستان شيروان چرداول :

شهرستان شيروان چرداول در منطقه مياني زاگرس و در منطقه غرب كشور واقع شده است. كوههاي زاگرس كه به صورت سلسله چين خوردگي ها مناطق غرب كشور را در بر مي گيرد. در امتداد كلي از شمال غربي به جنوب شرقي كشيده شده و اكثراً به صورت طاقديس و ناوديسهاي موازي، نقاط پست و مرتفعي را به وجود آورده است كه شرايط متنوعي را از لحاظ زيستگاهي در درون خود جاي مي دهد.

ارتفاعات زاگرس با طول1500 كيلومتر از محدوده ماكو واقع در استان آذربايجان غربي آغاز مي شود و تا منطقه ساحلي استان هرمزگان امتداد  مي يابد و مجموعاً حدود 11 (يازده) استان كشور را در خود جاي مي دهد. عرض تقريبي اين ارتفاعات200 تا 400 كيلومتر است و دشت مركزي و اراضي داخلي ايران را از اراضي پست منطقه بين النهرين واقع در عراق جدا ساخته است.

با اين سه تفكيك، حوزه جغرافيايي شرق زاگرس، حوزه زاگرس و غرب آن را كه داراي شرايط بسيار متفاوت زيستگاهي در محور يك عرض جغرافيايي هستند، پديد آورده است. يك شاخه اصلي از ارتفاعات زاگرس بنام« كبيركوه» در استان ايلام واقع شده است و بخشي از آن، شهرستان شيروان چرداول را از ساير شهرستانهاي استان ايلام از جمله دره شهر جدا مي كند.

از ديگر ارتفاعات مهم اين شهرستان كه ويژگي خاصي را به آن بخشيده و توانسته اند چشم انداز زيبايي از كوه و دره و تنگه هايي كه بر دل خود رودهاي جاري ساخته و رودهايي كه از دل اين كوهسارهاي باطراوت دلربايي بيرون مي آيند، بوجود آورده اند، مي توان به مانشت كوه، بانكول، كوه سفيد، ليته، كله، سبزعمو و قلاجه اشاره كرد.

* كليات زمين شناسي شهرستان شيروان چرداول در واحد زمين شناسي زاگرس چين خورده واقع شده است و داراي سنگهاي رسوبي است. ساختار زمين شناسي آن ساده و

ملايم، شامل مجموعه اي از رشته آنتي كلينال هاي نزديك به هم و فشرده با سطح محوري مي شود كه معمولاً قائم با جهت شمال غربي- جنوب شرقي است. رسوبات چين خورده اين محدوده متناوباً از آهك يا دولوميت همراه با مارن و مارن هاي آهكي تشكيل شده است.

          سازندهاي زمين شناسي موجود در محدوده شهرستان شيروان چرداول از قديم به جديد عبارتند از : سازند سروك، سورگاه، ايلام، گورپي، پابده، اميران، كشكان، آسماري، گچساران، آغاجاري، بختياري و رسوبات عهد حاضر: اين رسوبات شامل نهشته هاي درياچه اي و سيلاب عهد حاضر كه عمدتاً از رس و لايه هاي شن و ماسه تشكيل شده است و در دو بخش قابل ملاحظه اند :

1. رسوبات درياچه اي و تراس هاي قديمي؛ مهمترين اين تراس ها را در اطراف رودخانه سيمره مي توان مشاهده كرد كه شامل لايه هاي ضخيمي از رس همراه با زبانه هاي شن و ماسه مشاهده مي شود.

2. رسوبات موجود در بستر رودخانه ها و سطح دشتهاي مسطح؛ كه كاملاً جديدند و عمدتاً از شن و ماسه با لايه رسي مي باشند.

در بررسي مسائل لرزه خيزي محدوده شهرستان به طور اجمال به معرفي ويژگيهاي  لرزه ساختي، گسل هاي مهم و برآورد حداكثر شتاب افقي، عملكرد دياپيريسم در سطح شهرستان مي پردازيم؛

اين شهرستان از نظر موقعيت استقرار به عنوان انتهايي ترين اراضي واقع در غرب و جنوب غربي پهنه ايران زمين به همراه كل نواحي واقع در محدوده آن، در حد فاصل پهنه هاي عربستان از يك سو و پهنه اوراسيا قرار گرفته است و از فرايند فرورانش و پديده هاي ثانوي وابسته به آن كه در حال حاضر در امتداد راندگي بزرگ زاگرس رخ مي دهد، مستقيماً متأثر مي گردد.

از ديدگاه سايزموتكتونيك و نئوتكتونيك، عمده اراضي واقع در محدوده شهرستان در ايالت لرزه زمين ساختي زاگرس، بسط يافته و اين ايالت يكي از پرجنبش ترين و فعاليترين پهنه هاي ايران زمين محسوب مي شود. به دليل تفاوت مقاومت و عكس العمل در مقابل تنش ها، انرژي جنبشي تمركز يافته و نهايتاً نيروهاي جهت يافته و يا جهت نيافته حاصل از فرو رانش و   جابجايي هاي تدريجي و ناگهاني كه در اين ايالت از اختصاصات متفاوت سنگ شناسي و زمين ساختي بستر زيربنايي آن به صورت منطقه اي تأثير مي پذيرد، نقاط ضعف متعددي در سطح به صورت گسل هاي لرزه زا و فعال پديد آمده است. روند و راستاي اين عوارض عموماً شمال غربي- جنوب شرقي و مكانيسم آنها عمدتاً فشاري و از نوع بزرگ زاويه است.

بر اساس روش برآورد حداكثر شتاب افقي، كل اراضي واقع در محدوده شهرستان، در ناحيه ي خطر نسبي وقوع زلزله هاي متوسط قرار مي گيرد و شتاب حركت افقي براي شهرستانo.3hy برآورد مي گردد. عملكرد دياپيريسم اين سيستم در واحدهاي ليتولوژيك و پرولوژيك به اندازه اي نيست كه خطراتي در بر داشته باشد.

وضعيت اقليمي شهرستان شيروان چرداول :

در مقياس جهاني، شهرستان شيروان چرداول در كمربند خشك جهاني واقع شده است. ايجاد اين كمربند خشك، به طور كل ناشي از موقعيت جغرافيايي و نظام چرخش فضايي است، ولي وجود ارتفاعات در مقياس شرايط خشكي، نقش تعيين كننده اي دارند؛ به اين صورت كه به ازاي هر 1000 متر افزايش ارتفاع، به طور متوسط 6 درجه سانتيگراد دما كاهش مي يابد.

      در مجموع، توده هاي كلي آب و هوايي كه محدوده اين شهرستان را تحت تأثير قرار مي دهند، در زمستان ها توده هوايي مديترانه اي و سوداني كه از جنوب درياي مديترانه حركت مي كند و پس از برخورد با زاگرس موجب ريزش باران در نواحي كوهستاني به ويژه حاشيه غربي آن مي شوند و توده هوايي قطبي بحري نيز از سمت شمال غربي آن را تحت تأثير قرار مي دهد.

تابستانها نيز توده هوايي بري تروپيكال از منشأ كوير يا صحراي عربستان و افريقا و از سمت شمال غربي از اسكانديناوي و اروپاي مركزي اين محدوده را تحت تأثير خود قرار مي دهد. به لحاظ تأثير عامل ارتفاع، ناهمواريها، عرض جغرافيايي و ساير عوامل اقليمي، بخشهاي مختلف اين شهرستان تحت تأثير ميكروكليماهاي(خرده آب و هواها) متفاوتي قرار دارد.(بطور كلي مناطق شمال و شمال غربي شهرستان، آب و هواي سرد، با زمستاني طولاني و در قسمت شرق و جنوب شرقي آن آب و هوا معتدل تا نيمه گرمسيري حاكم است).

وضعيت ساير پارامترهاي اقليمي به اجمال :

- ميانگين درجه حرارت متوسط روزانه 5/16 درجه سانتيگراد.

- ميانگين درجه حرارت حداكثر روزانه 6/22 درجه سانتيگراد.

- ميانگين درجه حرارت ماهانه گرمترين ماه در سال2/28 درجه سانتيگراد.

- ميانگين درجه حرارت ماهانه سردترين ماه در سال5/5 درجه سانتيگراد.

- حداقل درجه حرارت هوا از15 درجه زير صفر پايين تر نيامده است.

- رطوبت نسبي : ميانگين متوسط رطوبت نسبي طي سال معادل6/48 درصد مي باشد. بيشترين نم نسبي در دي ماه و بهمن ماه برابر9/72 درصد و كمترين آن در مردادماه برابر81/20 درصد مي باشد.

- بارندگي : منشأ عمومي بارندگي در اين شهرستان همانند اكثر نقاط غرب كشور، اكثراً جريانات مرطوبي است كه همراه با مراكز كم فشار وابسته به جبهه ها در جهت عمومي غربي-شرقي حدود7 ماه از اواسط مهرماه تا اواسط ارديبهشت، از كشور عبور مي كند. بخش مهمي از اين جريانات از سمت درياي مديترانه در امتداد محورهاي مختلفي كه قابل تقسيم به محور شمالي-جنوبي هستند، وارد سطح كشور مي شود و بخش ديگري از توده هاي هوايي مرطوب نفوذ يافته به كشور از آبهاي آزاد شمالي منشأ مي گيرد.

      اين توده هوا پس از عبور از قفقاز يا درياي سياه، از سمت شمال غربي وارد ايران مي شود. آخرين بخش توده هاي هوايي مرطوب پس از عبور از درياي سرخ(توده كم فشار سوداني) در خليج فارس از سمت جنوب غربي وارد كشور مي شود و در مسير خود مناطق جنوب غربي كشور را تحت تأثير قرار        مي دهد. خليج فارس نيز در شرايط خاص سينوپتيكي به عنوان منبع مهمي در تغذيه توده هاي هوايي بارانزا و تغذيه توده هاي هوايي ناپايدار هوا در منطقه محسوب مي شود.

           ميزان بارندگي طي يك دوره10 ساله بين250 تا 697 ميليمتر در نوسان بوده است و ميانگين بارش523 ميليمتر در سال مي باشد، بيشترين بارندگي معادل110 ميليمتر در فصل بهار و كمترين آن در تابستان كه برابر صفر گزارش شده است.

      جهت كلي بادها، بيشتر از سمت شمال غربي و غرب به سمت شرق و جنوب شرقي است و متوسط سرعت باد در سطح كل استان ايلام در مناطق كوهپايه حدود4/5 گره در ساعت برآورد شده است.

تقسيم بندي اقليمي شهرستان  شیروان چرداول : بر اساس بررسي هاي تلفيقي و شرايط كلي آب و هوايي به نظر مي رسد كه بر اساس روش«آمبرژه» اقليم شهرستان شيروان چرداول در محدوده نيمه مرطوب معتدل قرار مي گيرد و بر اساس روش«دومارتن» نيز اقليم شهرستان شيروان چرداول در محدوده اقليم    مديترانه اي در كوهپايه ها و ارتفاعات و در محدوده اقليم نيمه مرطوب در دشت ها قرار مي گيرد.

- منابع آب : مهمترين جريان سطحي شهرستان رودخانه سيمره است كه يكي از رودخانه هاي مهم كشور است. ساير رودهاي اين شهرستان عبارتند از : رودخانه چرداول با سرشاخه هاي چناره، زنجيره، سرابله، رود شيروان، جزمان رود(هليلان رود) و زنگوان. در سال 1378 ميزان آبهاي تحت الأرضي اين شهرستان 20 ميليون متر مكعب و سطح الأرضي1734 ميليون متر مكعب برآورد شده است.

پوشش گياهي شهرستان :

پوشش گياهان شهرستان شيروان چرداول به صورت غالب، پوشش گياهي زاگرس است كه شامل پوشش گياهي نيمه جنگلي و مرتعي مي شود و در مناطق مشجر داراي عناصر زير است : بلوط غرب(Quelcas bruntil )، كيكم    (Acermanspessul )، بادام هاي خودرو(Amygdalus spp )، گلابي هاي خودرو(Pyru spp )، زالزالك(Crutaejus ).

در اين شهرستان نيز مانند ساير نقاط استان ايلام، جنگل انبوه و فشرده ديده نمي شود و درختان آن به طور پراكنده در نواحي مختلف واقع شده اند و در نواحي كوهستاني و اراضي كه داراي شيب هستند، پارك لندها را به عنوان پوشش گياهي غالب در اين شهرستان به وجود آورده اند. پوشش گياهي در نواحي غيرمشجر شهرستان، گونزارها را به وجود آورده اند كه اين بخش نيز مانند پارك لندها به عنوان پوشش غالب و حتي تنها پوشش گياهي اين شهرستان محسوب مي شوند.

حال به شكل مختصر به بررسي مشخصات گياهي اين واحدها مي پردازيم :

- جنگل بلوط زاگرس : كه به شكل غالب در تمام مناطق شهرستان بخصوص قسمت شمال غربي و غرب اين شهرستان گسترده شده است و به علت تنوع گونه هاي درختي و مساحت مناسبي را كه در بر مي گيرد، شرايط بسيار مساعد و جاذبي را بوجود آورده است، به طوري كه در فصل بهار، زيبايي و جاذبيت خاصي را به اين منطقه مي بخشد تا جايي كه همين عامل سبب گرديده تا در ايام تعطيلات نوروز و فروردين ماه، كمپ هاي تفرجگاهي موقت(مردمان شهرنشين) در دامنه ارتفاعات آن بوجود آيد كه مناظر زيبايي را از در هم آميختگي طبيعت، صنعت و احياي سنت ديرينه را در خاطر آدمي بوجود مي آورد.

- علفزارهاي كوهسري : در ارتفاعات بالاي2500  متري اين شهرستان علفزارهاي كوهسري واقع شده است كه به علت بارش برف بيشتر در اين ارتفاعات، اين علفزارها از ميزان نزولات بيشتري برخوردار هستند. اين علفزارها به علت موقعيت مكاني، اقليمي و پوشش گياهي خود به عنوان ييلاق اين منطقه محسوب مي شوند.

- پارك لندها  و گونزارها : مهمترين پوشش گياهي شهرستان شيروان چرداول را پارك لندها و گونزارها تشكيل مي دهد كه در تمام نقاط اين شهرستان واقع شده اند. گياه غالب رويشي در اين قسمت ها بلوط غرب و بنه نيز ديده          مي شود.

بنابراين پس از ذكر مقدمه كوتاه فوق از وضعيت و ويژگيهاي طبيعي شهرستان كه براي بيان توانها و جاذبه هاي طبيعي و اكوتوريستي منطقه لازم بود، اينك به اقتضاي نياز و برآوردن مقصود به معرفي اجمالي توانهاي اكوتوريسم آن بسنده مي كنيم :

شهـر سرابلـه :

شهر سرابله، مركز شهرستان شيروان چرداول در شمال شرقي استان ايلام و در فاصله30 كيلومتري از شهر ايلام قرار گرفته است. اين شهر در موقعيت جغرافيايي 46 درجه و 34 دقيقه طول شرقي و 33 درجه و 46  دقيقه عرض شمالي و با ارتفاع 1050 متر از سطح دريا واقع شده است.

به طور كلي بيشترين سطح منطقه را ارتفاعات و تپه ماهورها پوشانده است كه داراي شيب هاي بالاي15 درصد مي باشد. شهر سرابله با ارتفاع ياد شده از سطح دريا در دره ه اي با جهت عمومي ارتفاعات زاگرس شمال غربي-جنوب شرقي قرار دارد كه در لبه غربي و جنوبي آن ارتفاعات كوههاي بانكول و لنه قرار گرفته كه همين مسئله سبب ايجاد موقعيت كوهپايه اي بسيار زيبا و دلپذير براي شهر سرابله و بخصوص آب و هواي آن در فصول مختلف شده كه به پيدايش رودخانه اي بنام سراب، سرابله در شرق شهر منجر گرديده كه بايستن درياچه و اجراي طرح مجتمع توريستي بر روي آن به يكي از زيباترين مناطق استان تبديل خواهد شد.

اين شهر از منظر اقليمي با توجه به شرايط توپوگرافيكي آن داراي اقليم كوهپايه اي با زمستانهاي سرد همراه با ريزش برف و باران و تابستانهاي نسبتاً معتدل و فصول زيبا و دلنواز بهار و پاييز مي باشد كه تنوع اقليمي شهرستان و دامنه ها و كوهپايه ها و تنگه هاي ميان كوهي در سطح منطقه شرايط استثنايي را ايجاد مي كند كه با توجه به پارامترهاي اقليمي آن: ميانگين درجه حرارت متوسط روزانه5/16 درجهو ميانگين درجه حرارت حداكثر روزانه 22 درجه ميانگين گرمترين ماه 28 درجه و ميانگين سردترين ماه 5/5 و حداقل درجه حرارت 15 درجه سانتيگراد زير صفر و رطوبت نسبي سال       6/48 و بارندگي متوسط 523 داراي شرايط اعتدال آب و هوايي خاصي          مي باشد كه همين عامل امروز يكي از عوامل موثر در جذب توريسم مي باشد.

     شهرستان  شيروان چرداول داراي دومين جمعيت استان و گذرگاه استان ايلام به سمت مركز و نيز واجد 4 نقطه شهري است كه پرجمعيت ترين آنها شهر سرابله با تقريباً 000/10 نفر جمعيت مي باشد. لذا احداث مجتمع تفريحي، سياحتي چشمه سار اگر به لحاظ فني- مهندسي و نوع طرحهايي كه در آن اجرا مي شود از قابليت هاي لازم برخوردار و توان خدمات دهي مطلوب را داشته باشند به دلايل و شاخصهاي ذيل مي تواند در جذب توريسم و توسعه اين صنعت و بالأخص ساير پارامترهاي شهرستان مؤثر و نقش آفرين باشد.

الف : شاخصهاي طبيعي شهر سرابله و منطقه

1. وضعيت مورفولوژيكي ارتفاعات منطقه كه به علت اشكال متنوع و زيباي اين ارتفاعات، آنها را كوههاي ژورايي(ارتفاعات زيبا و به اصطلاح تيپيك در فرانسه) مي نامند كه به همين خاطر استان ايلام را عروس زاگرس مي دانند كه عمده ارتفاعات و دامنه ها و دره هاي ميانكوهي استان در شهرستان شيروان چرداول واقع شده است كه سبب گرديده پتانسيلهاي بسيار مناسب و بهينه براي اجراي طرحهاي جهانگردي و گذراندن اوقات فراغت در بستر طبيعي خود بوجود آورد كه همراه با عبور راههاي ترانزيتي استان و در صورت اجراي طرحهاي مناسب اقامتي-توريستي مي تواند در معرفي و احياي جاذبه هاي اين منطقه بسيار مؤثر واقع شود.

2. همراه با عامل فوق و به تأثير از ارتفاعات منطقه كه نقش اساسي در تعديل درجه حرارت،  تلطيف و اعتدال آب و هوا دارند آب و هواي منطقه هم به لحاظ اعتدال درجه حرارت و هم طول ساعات آفتابي و بالأخص نسيمي كه سحرگاهان و شامگاهان ازكوهسارهاي منطقه مي وزد شرايط ويژه اي را ايجاد مي نمايد كه يكي از عوامل مؤثر در جذب توريست است.

3. دره ها و تنگه ها و دامنه هاي منطقه همراه با عبور رودخانه هاي مختلف از دل آنها با قلعه هاي مانده از تاريخ كهن وريشه دار آن كه بتازگي به بركت احداث جاده ها و سدها مسير تردد آنها به روي طالبان طبيعت و تاريخ ديرين منطقه گشوده شده است.

4. رودخانه هاي مختلف همراه با مزارع زيباي كشاورزي بخصوص صيفي كاري و شاليزارهاي منطقه.

5. پوشش جنگلي و گياهي منطقه بالأخص مناطق اطراف شهر سرابله كه در يكي از بهترين مناطق استان از اين منظرگاه قرار گرفته است و دسترسي هاي مناسب شهر به دامنه هاي ارتفاعات لنه، بانكول، خورمه، قلارنگ، مانشت و ارتفاعات آسمان آباد همگي از موقعيت مناسب اين شهر در صورت اجراي كامل مجتمع تفريحي توريستي چشمه سار حكايت مي كند.

6. سرچشمه هاي منطقه كه به صورت سرچشمه هاي دوقلويي نظير: سرچشمه سرابله-زنجيره سفلي در فاصله كمتر از 3 كيلومتر و سراب كارزان و سراب كلان و... قرار گرفته اند، همگي مي توانند در صورت برنامه ريزي و اجراي طرحهاي توريستي بالأخص سرچشمه سراب زنجيره سفلي در فاصله اندك با مجتمع چشمه سار در صورت لايروبي رسوبات بند احداث شده بر روي آن و تبديل آن به يك درياچه طبيعي و اجراي طرحهاي جنگل كاري بر دامنه هاي مشرف به آن و احداث كمپ ها و آلاچيق ها به عنوان مكمل مجتمع چشمه سار در يك وضعيت مناسب سبب جلب و تقويت مدت اقامت دوستداران آن شوند.

7. غارهاي طبيعي منطقه.

8. مناطق حفاظت شده در سطح منطقه با تنوع گونه هاي جنگلي و گياهي و حيات وحش در آنها.

ب : شاخصهاي تاريخي فرهنگي

1. وجود آتشكده موشكان در فاصله اندك كمتر از 5 كيلومتر از مجتمع تفريحي توريستي چشمه.

2. وجود آرامگاه امامزاده قاسم در همين فاصله.

3. شهر تاريخي شيروان در روستاي كلان.

4. قلعه هاي مختلف در سطح شهرستان كه هر كدام مي توانند انگيزه سفر به آن مناطق در دل افراد طالب حقيقت هاي گذشته ايجاد كند به شرطي مجتمع چشمه سار ظرفيت ها و شرايط لازم را در خود ايجاد كند.

5. وجود اماكن متبركه در سطح منطقه.

6. گذرگاه و مسير تردد زوار امامزاده محمد در منطقه كوهدشت كه سرابله و مجتمع تفريحي در حال احداث آن مي تواند توقف گاه زوار گردد.

بررسي وضعيت مجتمع تفريحي- سياحتي چشمه سار سرابله در صنعت توريسم

اصولاً توريسم پديده اي است كه در آن دو عامل انسان ومكان نقش اساسي دارد، عامل مكان با توجه به شرايط محيط طبيعي و جغرافيايي خود، موجبات حركات و جابجايي انسان رافراهم مي سازد. در جغرافياي جهانگردي چگونگي استقرار پديده ها و جاذبه هاي طبيعي در رابطه با عوامل وشرايط محيط طبيعي، اهميت بسزايي دارند. آب و هواي مطلوب، مناطق كوهستاني و غارهاي طبيعي، تنوع ناهمواريها و نواحي ييلاقي، سواحل درياهاي گرم، درياچه ها و جزاير توريستي، رودخانه ها، چشمه هاي آب معدني و سرچشمه هاي طبيعي مناطق بياباني، نواحي جنگلي و پارك حفاظت شده، پوشش گياهي از جمله پديده هاي طبيعي محسوب مي شوند كه با توجه به شرايط محيط طبيعي كشورها و نواحي مختلف بسيار متنوع هستند. استفاده بهينه و بهره جويي مطلوب از چنين جاذبه هايي براي جذب توريست نه تنها رضايت خاطر آنان را فراهم مي سازد، بلكه به توسعه اقتصادي، اجتماعي وف رهنگي مناطق ميزبان نيز مي افزايد.

توسعه صنعت توريسم در كنار منافع بسياري كه از نظر فرهنگي، سياسي دارد، از جهت اقتصادي نيز باعث گشايش و رونق مي شود، نكته حائز اهميت در اين است كه كشورهاي توريستي از چه نوع جاذبه هايي برخوردارند و اين جاذبه ها تا چه ميزان براي توريستها جالب و با اهميت اند. قدر مسلم، كشورهايي كه از كانونها و قطبهاي توريستي جهان به شمار مي آيند       كوشيده اند كه جاذبه هاي توريستي خود را به بهترين نحو شناسايي و معرفي نمايند و با برنامه ريزي ها و طرحهاي توريستي و دادن امكانات رفاهي، خدماتي و تسهيلات حمل و نقل مناسب، جهانگردان بيشتري را جذب نمايند.

آنچه در توسعه توريسم هر كشوري در رابطه با جاذبه هاي جهانگردي اعم از بيعي، فرهنگي، مذهبي، سياسي، تاريخي، فراغتي و نظاير آن حائز اهميت است آماده سازي آنها براي بازديد و استفاده توريستهاست. چنين تسهيلاتي زماني فراهم مي شود كه خدمات جنبي و زمينه ساز فعاليتهاي توريستي فراهم گردد. اين گونه خدمات شامل: تأسيسات اقامتي، پذيرايي، راههاي دسترسي به كانونهاي توريستي است، زيرا در بسياري از كشورها و مناطق جاذبه هاي بالقوه توريستي كه ركن اصلي و اساسي صنعت توريسم را تشكيل مي دهند، وجود دارند و نيازي به خلق آنها نيست.

بنابراين بايد با سرمايه گذاري و اجراي طرحهاي جاذب و خلاق در چنين محيطهايي به نحوي عمل كرد كه تركيبي زيبا از چشم اندازهاي طبيعي، تاريخي با هنرنمايي طرحهاي توريستي امتزاج و محيطي جذاب، دلربا و شاداب را خلق نمود تا انگيزه فرد توريسم را مجذوب و محسور خود كند و او را وادار به حركت به سمت چنين كانونهايي نمايد. به طور كلي عوامل وش رايط مؤثر در پيدايش حركتهاي توريستي را مي توان به دو دسته تقسيم كرد كه در اصطلاح جهانگردي اين عوامل را«عوامل فرستنده» و «عوامل جذب كننده» مي نامند.

درمجموع آنچه كه نقش كانونهاي جهانگردي را در توسعه صنعت توريسم تقويت مي كند، سازماندهي و بهره گيري مطلوب از آنهاست كه استمرار آن نيز منوط به نگرش به ابعاد فرهنگي، فراغتي و اعمال سياستهاي عادلانه در جهت استفاده از مواهب طبيعي و تشويق جهانگرد محيطي است.

با اين مقدمه كوتاه، آنچه كه لازم مي آيد ضرورتاً به بيان و معرفي و ويژگيهاي آن از نگاه توسعه صنعت توريسم پرداخته شود توانها و جاذبه هاي توريستي در شهرستان شيروان چرداول و نيز شهر سرابله و به طور اخص مجتمع توريستي- سياحتي چشمه سار است، از آنجا قبلاً به معرفي مهمترين  ويژگيهاي جهانگردي شهرستان شيروان چرداول پرداخته شد، عليهذا به طور اجمال به معرفي تحليل گونه اي ازوضعيت توريستي مجتمع چشمه سار در شهر سرابله اكتفا مي كنيم :

 شهر مهران

اين شهر در کنار رودخانه کنجان چم قرار دارد و فاصله چندانی با مرز عراق ندارد. در گذشته،  شهر مهران به منصور آباد معروف بوده است. اين شهر نيز مانند ساير شهر های مرزی کشور عزيزمان در ابتدای جنگ تحميلی به چنگ عراقي ها افتاد و ويران شد. ولی آخرين بار در سال 1365 به آغوش ميهن بازگشت و از نو آباد شد.[ آشنايي با جنگ تحميلي عراق عليه ايران]

در سالهای اخير اين شهر نگين سبز ايران ناميده شد.